Νεομάρτυρας Άγγελος του Μοναστηρίου (+ 17 Φεβρουαρίου 1750)

Μία άλλη περίπτωση Νεομάρτυρα Ελληνικής καταγωγής, είναι αυτή του Αγγέλου (ή Αγαθαγγέλου) από την σημερινή Φλώρινα  (στη  Βουλγαρική  Λέριν). Το εορτολόγιο της Ιεράς Μητροπόλεως Φλωρίνης, Πρεσπών και Εορδαίας του 2009, είναι αφιερωμένο στον Νεομάρτυρα αυτό, που μαρτύρησε στο  Μοναστήρι  της  Πελαγωνίας (σημερινά  Βίτολα  της   ΠΓΔΜ), την 17^ην Φεβρουαρίου 1727.

Στο βιβλίο ‘’Σλαβοβουλγαρική Ιστορία’’ του Παϊσίου Χιλανδαρινού, γίνεται αναφορά στο μαρτύριο του Νεομάρτυρα, (‘’το όνομα του ήταν Άγγελος ή Αγαθάγγελος και καταγόταν από το χωριό Φλώρινα»).[1] Από το Εορτολόγιο της Ι. Μητροπόλεως Φλωρίνης στον πρόλογο του Σεβ. Μητροπολίτου κ. Θεοκλήτου διαβάζουμε τα εξής:

’’Για τον Άγιο Αγαθάγγελο και την καταγωγή του από την Φλώρινα είχαμε, εδώ και πολλά χρόνια πληροφορίες από διάφορα πρόσωπα. Μάλιστα πριν από μία και πλέον δεκαετία, ένα γεγονός μας έκανε να συγκεκριμενοποιήσουμε τις πληροφορίες αυτές και να καταλήξουμε στο συμπέρασμα ότι ο Άγιος Αγαθάγγελος πράγματι κατάγεται από την Φλώρινα…. Αναμέναμε λοιπόν μέχρι που κάποια μέρα, πριν από σχεδόν ένα χρόνο, ο λόγιος Ιερομόναχος και Υμνογράφος της Μεγάλης του Χριστού Εκκλησίας π. Αθανάσιος Σιμωνοπετρίτης μας πληρο-φόρησε, ότι οι πατέρες της Μονής Σίμωνος Πέτρας, οι οποίοι επιμελούνται την έκδοση του Νέου Συναξαριστού, εντόπισαν έγκυρες μαρτυρίες οι οποίες επιβεβαίωναν την εκ Φλωρίνης καταγωγή του Αγίου Νεομάρτυρος Αγαθαγγέλου…’’[2]

Γιά  τον  Νεομάρτυρα  αυτό  είναι λίγα αγνωστά  στοιχεία. Γνωρίζουμε, ότι γεννήθηκε το 1732 στη Φλώρινα,  του σαντζακίου  (νομού) των Βιτωλίων (Μοναστηρίου). Όταν μεγάλωσε, έγινε ψηλό και όμορφο παλικάρι. Στην ηλικία των  18 ετών, οι Τούρκοι προσπάθησαν να τον ελκύσουν στο Ισλάμ, αλλά ο Άγγελος - παρόλο που ήταν πολύ νέος - δεν επηρεάστηκε από τους πειρασμούς και κατόπιν γενναία δέχθηκε τα μαρτύρια. Στο βιβλίο του ο Παΐσιος Χιλανδαρινός αναφέρει ότι: ‘’Το 1750 στο Μοναστήρι….οι Τούρκοι βασάνισαν και έσφαξαν έναν έφηβο ωραίο στο πρόσωπο και στο ανάστημα για την Χριστιανική του πίστη….Το όνομα του ήταν Άγγελος και καταγόταν από το χωρίο Φλώρινα’’[3]. 

Στο μαρτυριό του στο  Μοναστήρι  ήταν παρών και ο ντόπιος Έλληνας Μητροπολίτης, ο οποίος περιέγραψε την ανδρεία του καί  τις έξυπνες και λογικές απαντήσεις που έδωσε στο δικαστήριο. Επειδή με ιδιαίτερη σοφία και γενναιότητα καταδίκασε την Μουσουλμανική Πίστη,  τον αποκεφαλίσαν μόλις 18 χρονών,  το 1750. Η Βουλγαρική Ορθόδοξη Εκκλησία τιμά την μνήμη του στις 8 Νοεμβρίου, κατά την εορτή των Αρχαγγέλων.[4]

Επίσης υπάρχει δημοσιευμένο στο Εορτολόγιο της Ι. Μητροπόλεως Φλωρίνης, ’’Υπόμνημα γεγλυμένον επί της αγίας λειψανοθήκης του Νεομάρτυρος’’, που έχει την Τιμία Κάρα του Αγίου, η οποία χρονολογείται από το 1825 και φυλάσσεται στην Ιερά  Μονή  Κύκκου στην Κύπρο. Γράφει λοιπόν τα εξής η επιγραφή της Λειψανοθήκης: ‘’Αύτη η ιερά κάρα υπάρχει (του) Νεομάρτυρος Αγαθαγγέλου, όστις εμαρτύρησε εις 1727 δια αιτίαν. Όλοι οι Αγαρινοί έχοντας κακήν συνήθειαν και εις τον καιρόν του μπαϊραμίου των τρείς ημέρες, όσους Χριστιανούς εύρισκον τους ετούρκευον, αυτός μη υποφέρων αυτά εκίνησεν εις την Βασιλεία, κάμνοντας φερμάνι Θεού, συνεργήσατο εχάλασαν. Αυτοί δεν μη υποφέροντες ανείλον αυτόν και εκαλλωπίσθη η αυτού Κάρα εις τας ημέρας κυρ Γρηγορίου Πελαγωνίας, από των Ιερέων των τότε Σακελλάρης Παπαγεώργιος, Παπαχρίστου, Παπατραϊανός, Παπαβασίλης, Παπαγεώργιος, 1827 Φεβρουαρίου 25’’[5]. 

( Από το βιβλίο του Αρχιμανδρίτου του Οικουμενικού Θρόνου Θωμά Ανδρέου '' Οι Νεομάρτυρες της Βουλγαρίας'' εκδ. Αδελφών Κυριακίδη, Θεσσαλονίκη, 2012 σελ. 113)

 

Απολυτίκιον. Ήχος δ΄. Ο υψωθείς.

Ποίημα Ιερομ. Αθανασίου Σιμωνοπετρίτου

  Ευαγγελίου πληρωτής ανεδείχθεις, καλώς αθλήσας, Αγαθάγγελε Μάρτυς, την πλάνην την ψυχόλεθρον της Άγαρ καθελών, όθεν καθικέτευε τον Δεσπότην δοθήναι, πάσι τοις τιμώσι σου, την υπέρφωτον μνήμην. Αειφλεγή αγάπην προς Αυτόν και σωτηρίαν αιώνιον, Άγιε.

Μεγαλυνάρια

Άγγελος εδείχθης Χριστιανοίς, της αποστασίας, προστατεύεις αυτούς σοφώς, όθεν μαρτυρίου απείληφας το στέφος, εξ’ επιγόνων Άγαρ, ώ Αγαθάγγελε.

Του φωτός επιμπλάμενος του Χριστού, ουκ ηνέσχου σκότος, του Μωάμεθ του δυσεβούς, όθεν θείοις λόγοις, ανείλες μύθους τούτου και Μάρτυς απεφάνθης, ώ Αγαθάγγελε.