Η Ελευθερούπολη απο την Μεσοβυζαντινή περίοδο
και μέχρι τις αρχές του 18ου αιώνα θεωρούνταν ως τόπος εξορίας. Στον σημερινό,
λοιπόν, τόπο στον οποίο είναι χτισμένος ο Ιερός Καθεδρικός Ναός Αγίου
Ελευθερίου, υπήρχαν κατά την Μεσοβυζαντινή περίοδο φυλακές, ενώ υπήρχε ένα
μικρό παρεκκλήσιο επ' ονόματι του Αγίου Ελευθερίου, όπως, άλλωστε, θέλει και η
παράδοση στα μέρη εκείνα στα οποία υπάρχουν φυλακές.
Με την δημιουργία
πανδοχείων πλησίον της σημερινής κεντρικής οδού της Ελευθερούπολης (οδός
Βενιζέλου), πραγματοποιήθηκε και η μετοίκηση από το παλαιό Χορτοκόπι και το
σημερινό Παλαιοχώρι στην Ελευθερούπολη και συγκεκριμένα στην “Παλιά Πόλη”. Αυτό
είχε ως αποτέλεσμα την δημιουργία κωμόπολης και την π πνευματική αναβάθμιση. Σε
αυτό θα πρέπει να ληφθεί υπόψιν πρώτον η κατάργηση των φυλακών και δεύτερον η
μεταφορά της Μητροπόλεως από την Αλεκτορούπολη (σημερινή Νέα Πέραμος) στο Πράβι
(σημερινή Ελευθερούπολη).
Στο σημείο, λοιπόν, στο οποίο βρίσκεται σήμερα το
Δημοτικό Σχολείο, υπήρχε το κτίριο της Ιεράς Μητροπόλεως, ενώ ακριβώς στο
σημείο, στο οποίο είναι ο Ι. Ν. Αγίου Ελευθερίου υπήρχε Εκκλησία τρίκλιτη
βασιλική (εικ. 1. στην οποία φαίνεται ο
Ναός και πίσω αριστερά μέρος της Ιεράς Μητροπόλεως). Στην συνέχεια στις αρχές του 19ου αιώνα κατεβλήθη
προσπάθεια απο την Δημογεροντία και τους κατοίκους του Πραβίου, με σκοπό την
ανακαίνιση – αποκατάσταση των διαφόρων καταστροφών, των οποίων υπέστη ο Ναός
από την φθορά του χρόνου. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα την δημιουργία νέου Ναού
τρίκλιτης βασιλικής με τρούλο (εικ. 2 - 3)..
Ο νέος ναός υστερούσε σημαντικά σε
κάλλος και αρχιτεκτονική. Χαρακτηριστικό στις εικ. 2 και 3 είναι το σχήμα του
τρούλου καθώς και η έλλειψη καμπαναριού. Το κτίριο της Μητρόπολης παρέμεινε
στον ίδιος χώρο, όπως, άλλωστε, φαίνεται και από την φωτογραφία. Είναι σημαντικό
να σημειώσουμε ότι κατά τους Μακεδονικούς Αγώνες, είχε δημιουργηθεί στοά από
τους Μακεδονομάχους και τον Εθνομάρτυρα Επίσκοπο Ελευθερουπόλεως Γερμανό
Σακελλαρίδη, η οποία ένωνε το κτήριο της Μητρόπολης, με το σημερινό Ακροβούνι,
με σκοπό την ασφαλή μεταφορά αγωνιστών και πολεμοφοδίων. Η στοά υπάρχει μέχρι
σήμερα και περνάει κάτω από τον σημερινό Ναό του Αγίου Ελευθερίου, ενώ μέρος
της έχει ανακαλυφθεί στον χώρο του σημερινού Δημοτικού Σχολείου, στην περιοχή
Μπουζίνα και έξω από το Ακροβούνι. Δυστυχώς, τα συγκεκριμένα σημεία, δεν είναι
προσβάσιμα για το κοινό.
Μετά την απελευθέρωση
από την Βουλγαρική κατοχή κατά τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο θεωρήθηκε
απαραίτητο η δημιουργία νέου Ναού, γι' αυτό και ο παλαιός γκρεμίστηκε. Ωστόσο,
η οικονομική δυσπραγία καθώς και οι πολιτικές καταστάσεις, ανέβαλαν την
ανοικοδόμηση νέου Ναού. Ωστόσο, δημιουργήθηκε μικρό παρεκκλήσιο επ' ονόματι του
Αγίου Ελευθερίου. Στις αρχές τις δεκαετίας του 1950, η έλευση του Μακαριστού
Αμβροσίου ως νέου Επισκόπου Ελευθερουπόλεως, μετά τον θάνατο του Επισκόπου
Σωφρονίου, επέφερε σημαντική πνευματική και πολιτιστική ανάπτυξη. Σε αυτό
συνέβαλε κυρίως η οικονομική ενίσχυση, την οποία έλαβε η περιοχή της
Ελευθερούπολης από τον Εφοπλιστή Φρίξο Παπαχρηστίδη. Το 1965 μετά από πρόταση
του Μακαριστού Επισκόπου Ελευθερουπόλεως κυρού Αμβροσίου και την οικονομική
ενίσχυση του ευεργέτη Φρίξου Παπαχρηστίδη, οικοδομήθηκε ο σημερινός
μεγαλοπρεπής Ιερός Ναός του Αγίου Ελευθερίου σε τρίκλιτη βασιλική (Ακολουθούν
σχετικές φωτογραφίες εικ. 5 -10). Στο εξωτερικό χώρο του Ναού υπάρχει μικρό
εξωκλήσι επ' ονόματι του Αγίου Ελευθερίου, καθώς και ο τάφος του αειμνήστου
Επισκόπου Ελευθερουπόλεως κυρού Σωφρονίου (εικ 11 – 12).
Αριστοτέλης Χ. Καρατσιουμπάνης.
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου